De Trinitatiskapel is een rustpunt in de Dordtse binnenstad. Een plek voor kerkelijke en culturele bijeenkomsten.
Het historische orgel van de Trinitatiskapel aan de Vriesestraat in Dordrecht heeft oude papieren. Al begin 1779 zong de Dordtse Lutherse Gemeente voor het eerst bij het Wolfferts-orgel. Dit eerste orgel van Andries Wolfferts (zelf gedoopt in deze kerk in 1750), had bij de oplevering in 1779 alleen een Manuaal. Men was erg tevreden met het resultaat, want nog geen drie jaar later ontving Wolfferts de opdracht om een Bovenmanuaal met vijf stemmen toe te voegen.
Bijzonder is dat ook het ontwerp van het front een product is vanuit eigen gemeente. In de Kosterij naast de kapel valt nog steeds de fraaie pentekening uit 1779 van gemeentelid (en later ouderling) Jan van Galen te bewonderen.
Bij een omvangrijke renovatie van het kerkgebouw in 1823 werd het orgel hersteld door de eveneens plaatselijke orgelmaker Geerkens. Tijdens de bouw van een nieuw orgel voor de Dordtse Grote Kerk maakte de Rotterdamse orgelmaker Kam in 1858 ook een nieuwe blaasbalg voor de Lutherse Kerk.
In 1874 werd het instrument vernieuwd door Scholgens en Van den Haspel, beide oud-medewerkers van Kam. Het fraaie orgelfront uit 1779, de meeste pijpen van Wolfferts, de windlade van het Manuaal en de blaasbalg van Kam zijn daarbij opnieuw gebruikt.
Nadat er enkele minder gelukkige ingrepen plaatsvonden in 1907 en 1927 is het orgel in 1954 integraal gerestaureerd door de orgelmakers Gebroeders Van Vulpen. Al in 1965 moest het orgel weer onder handen worden genomen, dit keer door Flentrop Orgelbouw die ook in 1992 nog een restauratie uitvoerde.
De laatste uitgebreide restauratie werd in 2019 afgerond door orgelbouwer Henk van Eeken, die het orgel weer zoveel mogelijk in goede staat bracht. Aanvankelijk werd uitgegaan van schoonmaak en herstel van alleen het hoofdmanuaal, inclusief verbetering van de al vanaf 1874 problematische opstelling van het register Cornet, zodat deze pijpen beter bereikbaar worden voor het stemmen. Helaas kwam, zoals wel vaker gebeurd bij (orgel)restauraties, tijdens het werk een aantal verborgen gebreken aan het licht. Zo bleek de door uitdroging geheel lekke pedaalwindlade uit 1954 volledig te moeten worden gerestaureerd. Ook wegens uitdroging instabiel geworden pijproosters moesten worden hersteld. Zodoende werd het zinvol geacht om ook het over enkele jaren geplande herstel van het Bovenwerk gelijk uit te voeren. Tenslotte is de aanspraak van de pijpen van de Prestantregisters van het Manuaal en van de Viool en Holpijp van het Bovenwerk technisch op orde gebracht, wat een verrassende winst aan muzikale zeggingskracht heeft opgeleverd. Al met is dit dus een behoorlijk grote klus geweest, maar het resultaat mag er zijn!
Mocht er in de toekomst opnieuw een legaat voor het orgel beschikbaar komen, dan kan wellicht de Dulciaan (1954, Van Vulpen) van het Bovenwerk worden vervangen door een beter passend exemplaar…
Voor deze tekst werd gebruik gemaakt van artikelen uit Orgelnieuws (2019) en De Orgelvriend (1999) van de hand van Bart van Buitenen.
Dispositie
| Hoofdwerk (C-f3) | Bovenwerk (C-f3) | Pedaal (C-d1) |
|---|---|---|
| Prestant 16′ (disk.) | Holpijp 8′ | Subbas 16′ |
| Bourbon 16′ (bask.) | Viola di Gamba 8′ | |
| Prestant 8′ | Gemshoorn 4′ | |
| Holpijp 8′ | Fluit 4′ | |
| Octaaf 4′ | Quintfluit 3′ | |
| Fluit 4′ | Woudfluit 2′ | |
| Quint 3′ | Dulciaan 8′ | |
| Octaaf 2′ | ||
| Mixtuur 3-4 st | ||
| Cornet 4 st | Koppelingen | |
| Trompet 8′ (bask.) | Hoofdwerk + Bovenwerk | |
| Trompet 8′ (disk.) | Hoofdwerk + Pedaal |
“Als organist van het fraaie Andries Wollferts-orgel laat ik dit orgel graag met al haar klankkleuren aan u horen. Om het orgel; te kunnen horen, kunt u een concert maar ook een kerkdienst bezoeken.”
Bart van Buitenen
organist Trinitatiskapel
